Accessibility: Khái niệm và lợi ích của thiết kế tiếp cận cho mọi người

Accessibility là gì? Tại sao nó lại quan trọng? Làm thế nào để thiết kế các sản phẩm và dịch vụ có tính accessibility cao? Đây là những câu hỏi mà nhiều người quan tâm khi nói đến khái niệm accessibility. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giải đáp cho bạn những điều cần biết về accessibility, cũng như cách áp dụng nó vào thực tiễn.

Accessibility là gì?

Theo Wikipedia, accessibility là thiết kế các sản phẩm, thiết bị, dịch vụ, xe cộ, hoặc môi trường để có thể sử dụng được bởi mọi người, kể cả những người khuyết tật1 Accessibility không chỉ đơn thuần là việc loại bỏ các rào cản vật lý, mà còn bao gồm việc tạo điều kiện cho người dùng có thể tiếp cận và hưởng lợi từ các hệ thống hoặc thực thể khác nhau. Accessibility tập trung vào việc kích hoạt khả năng tiếp cận cho người khuyết tật, hoặc kích hoạt khả năng tiếp cận thông qua công nghệ hỗ trợ; tuy nhiên, nghiên cứu và phát triển về accessibility mang lại lợi ích cho tất cả mọi người

Accessibility có thể được xem như một quyền con người căn bản, liên quan đến sự bình đẳng và công bằng trong xã hội. Nhiều quốc gia đã ban hành các luật pháp để bảo vệ quyền lợi của người khuyết tật trong việc tiếp cận các sản phẩm và dịch vụ công cộng. Tuy nhiên, accessibility không chỉ là một nghĩa vụ pháp lý, mà còn là một yếu tố quan trọng để tạo ra những sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu và mong muốn của người dùng.

Lợi ích của accessibility

Thiết kế accessibility mang lại nhiều lợi ích cho cả người sản xuất và người tiêu dùng. Dưới đây là một số lợi ích chính của accessibility:

• Tăng doanh thu và giảm chi phí: Thiết kế accessibility giúp mở rộng thị trường tiềm năng cho các sản phẩm và dịch vụ, bởi vì nó có thể phục vụ được nhiều đối tượng khác nhau, kể cả những người có nhu cầu đặc biệt. Theo ước tính của World Health Organization, có khoảng 15% dân số thế giới bị khuyết tật, tức là khoảng 1 tỷ người2 Đây là một lượng khách hàng lớn mà nếu bỏ qua sẽ là một thiệt hại lớn cho doanh nghiệp. Ngoài ra, thiết kế accessibility còn giúp giảm chi phí cho việc sửa chữa, bảo trì, hoặc nâng cấp các sản phẩm và dịch vụ, bởi vì nó đã được xây dựng theo tiêu chuẩn cao từ đầu.
• Tăng uy tín và khả năng cạnh tranh: Thiết kế accessibility cho thấy sự quan tâm và trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người dùng, đặc biệt là những người khuyết tật. Điều này giúp tăng uy tín và niềm tin của khách hàng, cũng như cải thiện hình ảnh thương hiệu. Thiết kế accessibility cũng giúp doanh nghiệp có thể cạnh tranh với các đối thủ khác, bởi vì nó tạo ra những sản phẩm và dịch vụ độc đáo, sáng tạo, và mang lại trải nghiệm tốt cho người dùng.
• Tăng hiệu quả và hài lòng: Thiết kế accessibility giúp người dùng có thể sử dụng các sản phẩm và dịch vụ một cách dễ dàng, nhanh chóng, và an toàn. Điều này giúp tăng hiệu quả và hài lòng của người dùng, cũng như giảm thiểu các rủi ro và sai sót. Thiết kế accessibility cũng có lợi cho những người không khuyết tật, bởi vì nó có thể phù hợp với nhiều hoàn cảnh sử dụng khác nhau, ví dụ như khi người dùng đang lái xe, đeo tai nghe, hoặc sử dụng thiết bị di động.

Cách thiết kế accessibility

Để thiết kế accessibility, có một số nguyên tắc và hướng dẫn cần tuân theo. Một trong những tiêu chuẩn quốc tế được công nhận rộng rãi là Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), do World Wide Web Consortium (W3C) phát triển. WCAG bao gồm bốn nguyên tắc chính để thiết kế các nội dung web có tính accessibility cao:

• Perceivable: Nội dung web phải có thể được nhận thức được bởi các giác quan của người dùng, ví dụ như thị giác, thính giác, hoặc xúc giác. Điều này có nghĩa là nội dung web phải được trình bày một cách rõ ràng, đa dạng, và phù hợp với các công nghệ hỗ trợ. Ví dụ: Cung cấp các phụ đề cho video, các chú thích cho hình ảnh, hoặc các phiên bản âm thanh cho văn bản.
• Operable: Nội dung web phải có thể được điều khiển được bởi người dùng, ví dụ như bằng chuột, bàn phím, hoặc giọng nói. Điều này có nghĩa là nội dung web phải có cấu trúc logic, tuân theo các quy ước giao diện, và không gây ra các vấn đề cho người dùng.
• Understandable: Nội dung web phải có thể được hiểu được bởi người dùng, ví dụ như bằng ngôn ngữ, ký hiệu, hoặc hình ảnh. Điều này có nghĩa là nội dung web phải có ngôn ngữ rõ ràng, đơn giản, và thống nhất, cũng như cung cấp các hướng dẫn và phản hồi cho người dùng. Ví dụ: Cung cấp các định nghĩa cho các thuật ngữ chuyên ngành, các biểu tượng cho các chức năng, hoặc các thông báo lỗi cho các hành động.
• Robust: Nội dung web phải có thể được tương thích với các công nghệ hiện tại và tương lai, ví dụ như các trình duyệt, các thiết bị, hoặc các phần mềm. Điều này có nghĩa là nội dung web phải tuân theo các tiêu chuẩn và quy ước kỹ thuật, cũng như cung cấp các thông tin cần thiết cho các công nghệ hỗ trợ. Ví dụ: Cung cấp các mã HTML hợp lệ, các thuộc tính alt cho hình ảnh, hoặc các thẻ ARIA cho các thành phần giao diện.

Ngoài WCAG, còn có nhiều nguồn tham khảo khác để thiết kế accessibility, ví dụ như [Accessibility for Teams], [Inclusive Design Toolkit], hoặc [A11y Project]. Những nguồn này cung cấp các kiến thức, kỹ năng, và công cụ để giúp bạn thiết kế accessibility một cách hiệu quả và sáng tạo.

Accessibility là một khái niệm quan trọng và thiết thực trong thiết kế sản phẩm và dịch vụ. Accessibility giúp tạo ra những sản phẩm và dịch vụ chất lượng cao, phù hợp với nhu cầu và mong muốn của mọi người, đặc biệt là những người khuyết tật. Accessibility mang lại nhiều lợi ích cho cả người sản xuất và người tiêu dùng, từ việc tăng doanh thu và giảm chi phí, đến việc tăng uy tín và khả năng cạnh tranh, đến việc tăng hiệu quả và hài lòng. Để thiết kế accessibility, bạn có thể áp dụng các nguyên tắc và hướng dẫn từ WCAG hoặc các nguồn tham khảo khác.

Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về accessibility và cách thiết kế nó.